Knijtijzer, H.

Beschrijving

Walter Hoogerwerf – H. Knijtijzer (1914-1994). architectonische waarden, achter de rooilijn verscholen

Het oeuvre van architect Herman Knijtijzer (1914-1994) kenmerkt zich door een fijnzinnige architectuur, die eenvoud en optimisme uitstraalt. Als jong architect liet hij in de jaren dertig en veertig van zich horen in de discussie tussen moderne en traditionele architecten. Als vrijzinnig protestant wilde Knijtijzer de `ruimtelijke hygiÎne’ van het Nieuwe Bouwen met `geestelijke hygiëne’ verbinden. De modernen verwachtten naar zijn idee teveel van rede en techniek; Knijtijzer wilde daar `schoonheid en verwondering’ aan toevoegen. Belangrijk voor zijn denken over architectuur waren de lezingen die hij in 1942 hij architect F.A. Eschauzier volgde. Hierdoor leerde hij zowel het werk van moderne als meer traditionele architecten waarderen. Dat leidde bij Knijtijzer echter niet tot het na de oorlog populaire moderne eclecticisme; architecten moesten volgens hem niet in, maar vanuit een traditie werken. Knijtijzers werk omvat schoolgebouwen, kerken, kantoren, kinderdagverblijven, winkels en woningen uit de periode na de Tweede Wereldoorlog. Aanvankelijk werkte Knijtijzer op het bureau van de antroposofische architect J.J. van der Linden, met wie hij goed bevriend was. Samen maakten zij vele studiereizen. In 1946 begon Knijtijzer zijn eigen bureau. Hij had steeds zo’n zeven tekenaars in dienst, onder wie Piet Blom en Lucien Lafour, maar wilde zijn bureau niet verder laten groeien om grip op het werk te kunnen houden. Knijtijzer hechtte veel belang aan de sociale, culturele en religieuze dimensies van het houwen en vond dat een architect mede aan een `betere en schonere’ wereld moest vormgeven. Vanaf de jaren vijftig kreeg Knijtijzer veel opdrachten voor restauraties, met name binnen de Amsterdamse grachtengordel. Hij was lid van de Commissie Dooijes, die belast was met de inventarisatie van waardevolle panden in de hoofdstad. Knijtijzer had zeer veel belangstelling voor kerkbouw. Zelf heeft hij diverse protestante kerkgebouwen ontworpen, zoals de Remonstrantse Kerk in Meppel (1951), de Waalse Kerk te ’s Hertogenbosch (1957) en de Nederlands Hervormde Kerk in Klazienaveen (1959). Kroon op zijn werk was wel dat hij als protestant de opdracht kreeg voor de verbouwing van het Klooster ’s Heerenhof in Babberich (1965-1968). Knijtijzer heeft ook een redelijk groot geschreven oeuvre nagelaten. Hij wijdde beschouwingen aan kerkbouw, monumenten, restauraties en het bouwen in een historische context.