Naam:	R.K. Munsterkerk Onze-Lieve-Vrouwe Munsterplein Roermond
Type:	kerken;
Opdrachtgever:	Paredis, bisschopBoermans, F.A.H.
Uitgevoerd:	ja
Bestaand:	ja
Architecten:	Deltrap (restauratie); amp; onbekend (Huisintveld &); Cuypers, P.J.H., 1863, 1884, restauratie-; Cuypers, P.J.H., 1850, 1855, restauratie-; onbekend, 1218, 1224;
Bijdragen:	Leeuw, J.H. -beeldhouwwerk-, Cuypers, H.H. -polychromie-, Cuypers, P.J.H. -decoratie-,
Adres:	Munsterplein 1-3, 6041 HG, Roermond;
Archiefgegevens:	NAi/CUBA t71.1-t71.3, g71, ph71, d71 (tekeningen, documentatie en een foto);NAi/

Bijzonderheden:

De dertiende-eeuwse Munsterkerk in Roermond was rond 1850 volledig bedekt met witsellagen en er stonden barokke altaren die een groot deel van het koor bedekten. Het was in dit jaar dat de pas 23-jarige Pierre Cuypers in Antwerpen afstudeerde met de 'prix d'excellence' en op het stadhuis in zijn thuisstad Roermond werd gehuldigd. Door bemiddeling van F.A.H. Boermans, secretaris van bisschop Paredis, werd hij gevraagd een oordeel uit te spreken over het 'opknappen' van de Munsterkerk, dat recentelijk had plaats gevonden. Toen Cuypers verklaarde dat ze 'de verkeerde weg waren ingeslagen' met de barokke wijzigingen, werd hij direct belast met het ontwerpen van een 'herstellingsplan', een vererende opdracht voor de jonge katholieke bouwmeester. Dit ontwerp wekte bij diverse kunstliefhebbers in Roermond weerstand op, maar nadat achtereenvolgens de archeoloog dr. Fr. Bock uit Aken, Dombouwmeester Statz uit Keulen en uiteindelijk E. Viollet-le-Duc uit Parijs de situatie ter plekke hadden beoordeeld konden zij de jonge architect slechts in het gelijk stellen en kon Cuypers beginnen met het uitvoeren van zijn plannen. De neobarokke elementen en witsellagen werden gedurende deze eerste restauratiecampagne verwijderd en Cuypers' broer Henri bracht samen met H. Linssen een nieuwe polychromie aan met een blauw gewelf met gouden sterren en zuilen omslingerd met Byzantijnse ornamenten. Deze motieven had hij ontleend aan het 'Ab?cedaire' van Caumont. Een lager terracotta altaar dat werd ontworpen door Cuypers en uitgevoerd door H. Leeuw sloot naar Cuypers' mening beter aan bij de 'bouwaard' van de kerk. De beeldhouwer, de schilder en de architect lieten zich portretteren in de vier evangelistenbeelden die de mensa droegen. De Munsterkerk in Roermond werd tussen 1863 en 1884 voor de tweede maal gerestaureerd door Pierre Cuypers en tijdens deze werkzaamheden werd met name het exterieur onder handen genomen. De herstellingswerkzaamheden van de narthex begonnen in 1870, de herstellingswerken van de oostelijke koorabsis, de kapellen, de zuidelijke transept in 1874, de nieuwbouw en voltooiing van de zuidwestelijke toren had plaats in 1875 en 1878, de nieuwbouw van de sacristie en de herstellingwerken van de zuidelijke zijbeuk en de transeptabsis waren in 1882 en de verdere herstellingwerken vonden in 1884 plaats. Op de decoratietekeningen zijn ontwerpen te zien voor kroonluchters, een grafmonument, sjablonen voor schilderwerk, vloeren, koorstoelen, bidbanken en -stoelen (hoog)altaren, hekwerken en een gasstandaard. De ontwerpen zijn geproduceerd bij de firma Cuypers & Co. In 1883 werden de eerste kalklagen afgekapt, met uitzondering van de muurgedeelten waarop decoraties waren gevonden. De vlakken werden in Sibbersteen hersteld en in een mergelkleur overgeverfd. De kolonetten en zuilen werden in hardsteentint gekleurd en de kapitelen werden lichtgrijs gemaakt. De sterren van het koorgewelf werden opnieuw verguld. Tussen 1887 en 1889 werd het interieur verder gepolychromeerd. Deze polychromie is volledig verdwenen bij de restauratie die plaats vond in de periode tussen 1959 en 1964 door het bureau H. Huisintveld en F. Deltrap, de opvolgers van het Bureau Cuypers. Hoewel de structuur van het inwendige redelijk onveranderd is gebleven, is het door Cuypers geschapen rijk beschilderde interieur vrijwel geheel verloren gegaan. De bedoeling van deze campagne was een betrouwbaar beeld te schetsen van hoe de Munsterkerk er in de Middeleeuwen heeft uitgezien. Cuypers heeft in de Munsterkerk zijn restauratieopvattingen duidelijk laten zien. Hij heeft het gebouw, een nationaal monument naar zijn mening, hersteld op een manier die nieuwe betekenissen heeft toegevoegd. De kerk werd voorzien van een polychromie die het gebouw in een ideaalstaat bracht, waarvan Cuypers geweten heeft dat deze nooit in de geschiedenis heeft bestaan. Het ge?dealiseerde en 'verbeterde' beeld ging voor hem boven hetgeen wij als historisch correct ervaren, namelijk het 'handhaven van de bestaande toestand'. Dit was de reden waarom men in de jaren zestig van de vorige eeuw besloot de negentiende-eeuwse toevoegingen aan met name het interieur te verwijderen en de kerk terug te brengen in haar 'originele' middeleeuwse staat. Een handelwijze die op dit moment evenmin wordt beschouwd als historisch correct.

  Literatuur