Naam:	Wonokromo brug Surabaya
Type:	bruggen;
Opdrachtgever:	gemeente Surabaya
Uitgevoerd:	ja
Bestaand:	nee
Architecten:	Citroen, C., 1928; onbekend (gemeente Surabaya), 1928, 1934;
Bijdragen:	firma Sitzen en Louzada -uitvoering-,
Adres:	Jalan Raya Wonokromo, Surabaya, Indonesia;

Bijzonderheden:

De Wonokromobrug verbetert de verbinding tussen Surabaya en Malang. De brug ligt in het verlengde van de Reiniersz- en Darmoboulevard aan de noordzijde en de weg Wonokromo in het zuiden. De bestaande schroefpaalbrug uit 1885 was te smal en te zwak geworden. Er is in het ontwerp een aparte brug voor waterleidingen opgenomen. De watervoorziening mocht geen stagnatie ondervinden door het bouwen van een nieuwe brug. Deze kabelbrug is 3,60 meter breed en overspant 68,90 meter. De hoofdbrug is 66 meter lang en heeft een rijvlak van 12 meter met aan weerszijden een twee meter breed trottoir. De brug kon erg laag uitgevoerd worden vanwege het zeer beperkte waterverkeer onder de brug.
De constructie bestaat uit betonbalken. In de kali (rivier) werden vier pijlers geplaatst. Het constructieprincipe bestond uit twee liggers van elk 27,2 meter aan de uiterste zijden van de brug die aan de landhoofden verbonden zijn. In het midden kwam een ligger van 13,60 meter op twee steunpunten. In verband met het feit dat er in de toekomst wellicht een tram over de brug zou gaan rijden, zijn de kolommen op pijlers en landhoofden gedimensioneerd op trek van de toekomstige bovenleiding.
De fundering bestaat uit palen met een doorsnede van 34 bij 34 centimeter en een lengte van 16 meter. De gemiddelde paallast is 25 ton. De paalkop is gesneld en de wapening is opgenomen in een gewapend betonplaat waarvan de onderkant 10 centimeter onder het normale peil ligt. Op deze plaat staan peilers, keermuur en landhoofden, eveneens van beton. Bij deze bouwwijze was het onnodig een tijdelijke damwand te slaan. Er was in eerste instantie wel een heiprobleem. De palen gingen kapot bij het inheien, maar dit probleem werd opgelost.
Het talud wordt gekeerd aan de landhoofdzijden met een geheide koperstalen damwand met een lengte van 18 meter, uitgevoerd in het systeem Larssen. Deze wand is naar achteren verankerd door een gedeeltelijk ingestorte koperstaalconstructie. Er is voor dit systeem in koperstaal gekozen, omdat bij het heiwerk voor de betonpalen moeilijkheden verwacht werden in verband met stenen en stukken hout van vergane prauwen in de grond.
De pijlers zijn vrij lang, zodat ook de trottoirs hierop direct kunnen rusten, bovendien kan de belasting van de zeer massieve leuning alsmede die van de bak voor kabels en overige leidingen direct afgevoerd naar deze pijlers. De op deze brug voorkomende kolommen staan direct op de pijlers. Dit in tegenstelling tot de meer gebruikelijke constructiewijze waarbij de trottoirs op een uitkraging rusten.
De betonleuningen zijn losgehouden van de lantaarnpalen om scheuren ten gevolge van ongelijke trilling te voorkomen. Deze openingen zijn weer tot een decoratief motief verwerkt. Er wordt verder gesproken van Citroens grote kundigheid in het vormgeven van gewapend beton. Bovendien wordt de brug bestempeld als een project met een sobere doch krachtige detaillering met bovendien mooie verhoudingen. Er wordt echter ook gezegd dat het jammer is dat de leuning als een massieve betonplaat is uitgevoerd.
De bouwtijd bedroeg twee jaar en het project heeft in totaal Hfl. 215.000,- gekost. De brug is in de jaren zeventig afgebroken omdat deze niet langer voldeed aan de eisen van het moderne verkeer.

  Literatuur