Naam:	R.K. Kerk H. Lambertus en pastorie Deken van Miertstraat Veghel
Type:	kerken;
Opdrachtgever:	Pastoor van Miert
Uitgevoerd:	ja
Bestaand:	ja
Architecten:	Cuypers, P.J.H., 1852, pastorie ontwerp-; Cuypers, P.J.H., 1855, 1862, kerk-; Cuypers, J.Th.J., 1902, 1903, pastorie-; Stuyt, J., 1902, 1903, pastorie-; Cuypers, P.J.H. (Cuypers &); amp; Stoltzenberg (interieur); Cuypers, P.J.H., 1875, grafkapel-; Cuypers, P.J.H., 1900, aanpassing interieur-; Cuypers, J.Th.J., 1915, aanleg verwarming-; onbekend, 1992, 1994, restauratie-;
Bijdragen:	Cuypers &, amp, Co. -uitvoering interieurontwerp-, Cuypers &, amp, Co. -Heilig Hart Monument-,
Adres:	Deken van Miertstraat 2, 5461 JN, Veghel;
Archiefgegevens:	NAi/CUBA t7.1-t7.4, g7.1, g7.2, ph7.1-ph7.25, d7, n168, n169

Bijzonderheden:

In 1852 werd Pierre Cuypers benaderd door de pastoor van Veghel, Johannes van Miert, die hij nog uit de schoolbanken kende. De pastoor verzocht hem een nieuwe pastorie in Veghel te bouwen. In eerste instantie had de kerkfabriek een prijsvraag in gedachten voor de nieuwe kerk, maar toen Cuypers eenmaal in beeld kwam, ging deze niet door en werd Cuypers eveneens gevraagd voor de bouw van de kerk in Veghel. Deze R.K. Sint-Lambertuskerk was Cuypers' grootste kerk tot dan toe. De kerk verving een klein dorpskerkje en was erg groot voor het relatief kleine aantal parochianen. De driebeukige kruisbasiliek, uitgevoerd in baksteen. De westzijde is rijk behandeld, met natuurstenen decoraties in de vorm van arcatures en sculpturen. Ook de toren met de bijzonder slanke spits is gedecoreerd met beelden, evenals de toegangspartij met daarboven het roosvenster. Slanke hardstenen pijlers scheiden de zijbeuken van het schip in het rijzige interieur. De gewelven zijn van gele baksteen op natuurstenen ribben en alle wanden zijn gepleisterd en gepolychromeerd. Het koor heeft drie straalkapellen en is gescheiden van de zijbeuken door een smeedijzeren hek. De kerk heeft 1300 zitplaatsen. Cuypers' opdrachtgever wilde zijn talent zo veel mogelijk uitbuiten, door een zo groot mogelijke kerk te wensen voor zo laag mogelijke kosten. Telkens vroeg hij de architect de constructie nogmaals te bestuderen, om te kijken of er misschien toch nog ergens op de kosten kon worden bezuinigd. Er moest met zo weinig mogelijk middelen een maximale ruimte worden overspannen en tevens moesten de materialen gebruikt worden die het minst kostbaar waren. Hierdoor is de kerk bijzonder licht en slank. De torenspits werd indertijd veel geroemd. In het interieur is zowel de natuursteen als de baksteen gepleisterd, waardoor een groot oppervlak ontstond dat geschikt was voor polychromie. In eerste instantie koos Cuypers voor een kleurencombinatie van wit, steenrood, okergeel, grijs, groen, zwart en goud. Dit interieurontwerp werd uitgevoerd door leden van de kunstwerkplaats Cuypers & Co. In 1875 werd een grafkapel naar ontwerp van Pierre Cuypers gebouwd bij de kerk. Aan het begin van de twintigste eeuw koos Pierre Cuypers er zelf voor de kleurige polychromie terug te brengen tot een stillere, overwegend grijze interieurbehandeling. In 1915 legde Cuypers' zoon Jos Cuypers verwarming aan in de kerk en in 1918 voltooide de kunstwerkplaats Cuypers & Co. uit Roermond een monument voor het Heilig Hart, dat werd geplaatst voor de ingang van de kerk. Inmiddels is het pleisterwerk afgehakt en van de bonte beschildering, die rond 1860 voor grote verbazing zorgde bij de bezoekers, is slechts een grote tekening bewaard gebleven. Deze tekening werd vervaardigd in 1907 om tentoongesteld te worden op een Kunstenaarscongres in Antwerpen, maar het is onbekend waar de tekening zich op dit moment bevindt. Ook de sculpturen van het interieur zijn voor een groot deel verdwenen. Het rijke portaal aan de buitenzijde van de kerk is wel bewaard gebleven; de sculpturen die het portaal flankeerden zijn echter verdwenen. De tegenwoordige pastorie werd in 1902-1903 gebouwd naar het ontwerp van J.Th.J. Cuypers en J. Stuyt. Tussen 1992 en 1994 werd de kerk gerestaureerd.

  Literatuur