Naam:	Metaheirhuis Joodse begraafplaats Ouddiemerlaan 146 Diemen
Type:	begraafplaatsen; ,joodse bouwwerken;
Opdrachtgever:	Nederlandsch-Isra?liesche Hoofdsynagoge/1931
Uitgevoerd:	ja
Bestaand:	ja
Architecten:	Elte Phzn., H., 1931;
Adres:	Ouddiemerlaan 146, 1111 HN, Diemen;
Archiefgegevens:	Bouw- en Woningtoezicht Diemen/dossier.

Bijzonderheden:

Dit metaheirhuis is in 1931 gebouwd op het deel van de Joodse begraafplaats dat in 1925 in gebruik was genomen. Door de aanleg van een spoorlijn werd dit deel ge?soleerd van het oudere stuk met het oorspronkelijke metaheirhuis van architect E.M. Rood. Op kosten van de overheid kon toen een nieuw reinigingshuis en een pad naar het achterste deel van de begraafplaats worden aangelegd. In het metaheirhuis vond vroeger de tehare (rituele reiniging) plaats. Tegenwoordig wordt deze ruimte gebruikt om bij een begrafenis de treurrede uit te spreken. Het expressionistisch vormgegeven metaheirhuis is opgetrokken in baksteen. Het gebouwtje bestaat uit drie tegen elkaar geplaatste rechthoekige massa's: de ontvangruimte (8.50 x 5 x 5.55 m) en twee lagere kleine aanbouwen met de ruimte voor de Kohaniem (de priesters) en een berging. De ontvangruimte heeft aan weerszijden een symmetrische gevel met naar voren komend lager portaalgedeelte. De dubbele deuren hebben aan de voorzijde een decoratieve omlijsting van drie iets uitspringende baksteenbanden. De deuren worden geflankeerd door uitgemetselde plantenbakken op gelijke hoogte van de plint van de zijgevels. Boven de portalen zijn onder de overstekende dakrand vier vierkante vensters naast elkaar aangebracht. In de linker zijgevel zijn in de as drie verticale vensterstroken vanaf de plint tot onder de overstekende dakrand. Tegen de rechter zijgevel staat op de dwarsas van het gebouwtje de ruimte voor de Kohaniem voorzien van een eigen toegang. Via een houten tralieraam recht tegenover het podium in de ontvangruimte kan de priester het ritueel bij de begrafenis volgen. Deze aparte ruimte (niet onder het dak van het reinigingshuis zelf) is nodig omdat de Kohaniem volgens joods gebruik niet in aanraking mogen komen met doden. Het interieur van de ontvangruimte heeft een sobere tegelvloer: een grijs veld met een wit-zwarte rand. De wit gepleisterde wanden hebben een zwart natuurstenen lambrisering met vaste banken. Doordat het meeste glas-in-lood vervangen is door blank glas, de rondgaande overstekende dakrand is gesloopt, de oorspronkelijke deuren zijn verdwenen en de plantenbakken zijn dichtgemetseld, heeft het gebouwtje dat goed van verhouding is, zeer aan sfeer ingeboet. De architectonische vormgeving, met name de compositie van verschillende bouwmassa's, de overstekende dakrand, de verticale vensterstroken, de symmetrische voor- en achtergevels met centraal geplaatste toegangen en kleine vensters onder het dak, is zeer verwant aan de synagogen in Amsterdam (J. Obrechtplein) en Den Helder, en de metaheirhuizen in Amsterdam en Muiderberg. Het is een Rijksmonument.

  Literatuur