Naam:	Bestuursgebouw en vergaderzaal Hoogheemraadschap Schepenmakersdijk Edam
Type:	bestuursgebouwen;
Opdrachtgever:	Hoogheemraadschap van de Uitwaterende Sluizen in Kennemerland en West-Friesland
Uitgevoerd:	ja
Bestaand:	ja
Architecten:	Dijkstra, Tj. (Architectengroep VDL), 1973, 1978, herinrichting en uitbreiding Gemeenlandshuis-; Dijkstra, Tj. (Architectengroep VDL), 1994, verbouwing entree bestuurgebouw niet (uitgevoerd)-; Dijkstra, Tj. (Architectenbureau Dijkstra), 2002, verbouwingen-; Keizer, H. (Ingenieursburo Linssen bv), 1999, elektrotechnische installaties-; Legman, R (ingenieursburo Linssen bv), 1999, werktuigkundige installaties-; Jongerius, B. (Bastiaan Jongerius Architecten Amsterdam), 1999, medewerker-; Evert Veldkamp, 1973, 1978, projectleider-;
Bijdragen:	J. van Roojen Amsterdam -beeldende kunst-, Bouwbedrijf De Haan, SODEXHO Capelle aan de Ijssel, BV Aannemingsbedrijf W. Egas -uitvoering-,
Adres:	Schepenmakersdijk, 1135 AG, Edam;
Archiefgegevens:	archief Dijkstra/7341, 7517, 7708, 9410, 9903

Bijzonderheden:

In 1973 kreeg Dijkstra als ��n van de leidinggevende architecten van de Architectengroep Verster Dijkstra Loerakker de opdracht tot verbouwing en uitbreiding van het Gemeenlandshuis te Edam. Dit gebouw fungeerde als bestuurscentrum van het Hoogheemraadschap van de Uitwaterende Sluizen in Kennemerland en West-Friesland. Deze uitbreiding moest worden gerealiseerd op het bestaande terrein tussen de Schepenmakerdijk en Zuidervesting en omvatte naast vergaderzalen ook kantoorruimten. Om ruimte te maken voor de uitbreiding werd een schoolgebouw gesloopt. Later werd de renovatie en verbouwing van twee naastliggende panden nog aan het project toegevoegd. Het geheel werd gefaseerd uitgevoerd en was in 1978 gereed. In 2002 werd Dijkstra, toen met zijn eigen bureau in Edam, opnieuw betrokken bij verbouwingen van het Gemeenlandshuis, waarbij de entree van het bestuurscentrum werd aangepast en enkele interne verbouwingen plaatsvonden.Het Gemeenlandshuis is sinds 1701 het bestuurlijk centrum van het lokale hoogheemraadschap, dat in 2003 met andere waterschappen is opgegaan in het Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier. In het gebouwencomplex waren de verschillende bestuurscolleges gehuisvest en werd een belangrijk deel van de bestuurlijke werkzaamheden verricht. De uitbreiding werd in 1973 noodzakelijk toen de taken, aanvankelijk voornamelijk gericht op peilbeheer, werden uitgebreid met het kwaliteitsbeheer van het oppervlaktewater in de regio, hetgeen ook uitbreiding van het aantal bestuursleden tot gevolg had.De betrekkelijk kleinschalige omgeving waarin het omvangrijke programma moest worden gesitueerd, vereiste een behoedzame aanpak. Om die reden ontwierp Dijkstra een sterk geleed bouwvolume, opgebouwd uit travee�n van vijf en een halve meter breed en niet meer dan twee of drie bouwlagen hoog, afgedekt met zadeldaken. De twee vergaderruimten zijn gesitueerd op de eerste verdieping, waardoor gebruik kon worden gemaakt van de extra hoogte onder de kappen. De ontvangstruimten op de begane grond onder de vergaderzalen zijn zo laag mogelijk gehouden om daarmee de hoogte van het complex te beperken. De daaraan grenzende koffieruimte is verdiept gelegd, omdat deze een grotere hoogte vereiste. Zo werd bereikt dat het omvangrijke project zich goed liet opnemen in het karakteristieke stadsprofiel van Edam aan de historische Zuidervesting.Het bestaande Gemeenlandshuis had met zijn bescheiden afmeting een deftige monumentaliteit. Het lag op een fraai, met Hollandse properheid ingerichte entreehof met een monumentaal hek langs de Schepenmakersdijk. Op de hof lagen tevens een woonhuis dat al eerder tot kantoor was verbouwd en een bijgebouw genaamd �Het houten Huis�. Het nieuwe bestuurscentrum moest vanaf de Schepenmakersdijk via diezelfde entree worden benaderd en dreigde daarmee met zijn veel grotere omvang, het bestaande Gemeenlandshuis te gaan overheersen. Om dat te vermijden werd de nieuwbouw gesitueerd aan een tweede pleintje, dat geschakeld is aan de entreehof. Oud en nieuw vormen zo een ensemble waarin de geschiedenis duidelijk afleesbaar is en waarin de semiopenbare ruimte tussen de bouwvolumes de bindende factor vormt. Aan de zijde van de Zuidervesting presenteert de grote vergaderzaal zich als dominant element van het nieuwe bestuurscentrum. De betekenis die dit centrum in de loop der jaren kreeg, was mede aanleiding om het in gebruik te houden toen de hoofdzetel van de gefuseerde waterschappen in 2003 werd verplaatst naar Purmerend.Een sfeerbepalend element in het interieur van de beide vergaderzalen op de eerste verdieping is de in het zicht gelaten houtconstructie van de kappenstructuur. Alle overige gebruikte materialen, zoals het betonskelet, de wanden van schoon metselwerk in betonsteen en het hout van de kozijnen, zijn ook in hun oorspronkelijke gedaante duidelijk aanwezig. Een groot aantal kleine ramen, gecombineerd met een beperkt aantal strategisch geplaatste grote puien, zorgt samen met de lichtopeningen in de kap voor een aangenaam lichtklimaat en biedt een prachtig uitzicht op de omgeving. De grote vergaderzaal werd ingericht met meubilair dat door Dijkstra zelf ontworpen werd. Het bleek zo goed te functioneren dat de gemeenteraad van Edam-Volendam zich kort na de oplevering aandiende als medegebruiker. Sindsdien worden hier de plenaire vergaderingen van de gemeenteraad gehouden. Kunstenaar Joost van Roojen maakte van verticaal gespannen, gekleurde koorden enkele kunstwerken voor de wanden van deze zaal.Toen in 2010 de Noord-Hollandse waterschappen in Heerhugowaard werden geconcentreerd, is het complex verkocht aan de gemeente Edam-Volendam. Vier jaar van leegstand volgden waarin Dijkstra met het Adviesbureau voor Bouwtechniek plannen heeft ontwikkeld voor een ingrijpende verbouwing en aanpassing van de kantoorvleugel. Na de gemeenteraadverkiezingen in 2014 is het voormalig bestuursgebouw doorverkocht aan een projectontwikkelaar die voornemens is het complex te verbouwen tot appartementen. De gemeente huurt het vergadercentrum in elk geval tot juli 2018, en zal het huurcontract mogelijk nog verlengen. Bij het ter perse gaan van dit boek, overweegt de gemeente ook een nieuw stadhuis elders in de gemeente te bouwen.

  Literatuur