Naam:	Meubelen voor A.Polak?s Meubelindustrie
Type:	meubelen;
Uitgevoerd:	ja
Architecten:	Salomonson, H., 1955, 1970;
Archiefgegevens:	NAi/SALO 612, 614;NAGO archief Gerard Wernars

Bijzonderheden:

?Het is ongelooflijk hoeveel uitstekende meubelen er de laatste 50 jaar ontworpen en ook gemaakt zijn en hoeveel slechte we overal tegenkomen?, schreef Hein Salomonson in 1986. ?Het meubel is dichter bij ons dan de gebouwde wereld, het moet zich makkelijker naar onze wensen voegen, de machten die de produktie bepalen zijn minder ondoorgrondelijk en we oordelen er dan ook direkter over. Het ontwerp voor een stoel vind ik moeilijker dan voor een huis. Intiem, eenvoudig, gecompliceerd, haalbaar, met illusies, berekend, argeloos??? hoe maak je dat?? De meubelen van Hein Salomonson ontstonden in eerste instantie veelal als unica, onderdeel van een ontwerpopdracht voor een huis, kantoor of winkelinterieur. De gepreciseerde architectuur van Salomonson omvat naast ingebouwde kasten, verlichtingselementen, vaste vensterbanken en vaste tafels ook losse meubelen. Zo leverde hij ontwerpen voor Metz & Co, Goed Wonen en A. Polak?s Meubelindustrie. Hij ontwierp in de periode 1955-1970 voor deze laatste firma een groot aantal stoelen, tafels, bureaus en vergader- en bureaustoelen. A. Polak?s Meubelindustrie werd in 1955 opgericht door de textielhandelaar, gordijnrailfabrikant en meubelfabrikant Abraham Polak en zijn echtgenote Evi Polak-van Perlstein. De firma was gevestigd in Hilversum en had een toonkamer in Amsterdam, op Keizersgracht 398. Naast Artifort, Gispen, ?t Spectrum en De Cirkel was ?AP? ??n van de weinige nederlandse meubelfabrieken die zich in deze tijd met freelance ontwerpers op vernieuwende vormgeving richtte. De meubelen werden onder de naam ?AP-originals? verkocht door ?goede meubelzaken? in het hele land, zoals De Bijenkorf, Bas van Pelt en Metz & Co, en rechtstreeks aan de grotere klanten. Promotiemateriaal werd gemaakt door de grafisch ontwerper Gerard Wernars. In 1969 verhuisde de fabriek naar IJsselstein, waar naast productie ook inkoop, administratie en expeditie gevestigd waren. In Buitenveldert werd een vestiging geopend voor de showroom en de verkoopafdeling. A. Polak?s Meubelindustrie richtte zich in de loop der tijd steeds meer op kantoormeubelen en grote opdrachten. De firma werd in de jaren zeventig overgenomen door de kantoormeubelfabrikant Exquis in Waalwijk. Bram Polak, wiens verkooptalent legendarisch was, wist bij de oprichting van zijn meubelfabriek een aantal bekende ontwerpers op freelance basis aan zich te binden. Hein Salomonson en Pierre Paulin leverden omstreeks 1956 de eerste ontwerpen. Paulin zou korte tijd later voor Artifort gaan werken en daar grote faam verwerven. Ook Bauhausontwerper prof. Herbert Hirche, de Franse ontwerper Jacques Hitier en de Deense ontwerpers S?ren Nissen en Ebbe Gehl leverden enkele ontwerpen. Paulin ontwierp een bekende fauteuil met een verchroomd of gebronsd frame met een leren of canvas zitting (de ?AP-14?), Hirche een elegant stoeltje met een gevlochten pitriet zitting (de ?AP-30?), Hitier een kuipstoeltje op een stalen buisframe (de ?AP-8?). Wim Ypma maakte ontwerpen voor lampen. Hein Salomonson was in het begin de meest productieve ontwerper van A. Polak?s Meubelindustrie. Deze rol werd later overgenomen door Theo Tempelman. De A.P.-originals van Salomonson zijn ontworpen in de moderne traditie. Ze hebben een eenvoudige, abstracte vormgeving en een heldere constructie. Niet schokkend of dogmatisch, maar vakkundig, rustig en zorgvuldig afgewerkt. De kracht ligt vaak in de doordachte combinatie van, soms luxueuze, materialen, niet zo zeer in de vondst van een vernieuwende vorm of constructie. Salomonson wilde niet ?vernieuwend? zijn, wel ?iets nieuw, van de oorsprong af, zien? zei hij zelf. E?n van de eerste ontwerpen van Salomonson die door Polak in productie werd genomen was een lage tafel (de ?AP-104?), een ontwerp uit omstreeks 1955 dat door Metz werd verkocht. Het ranke tafeltje had een vierkant stalen buisframe, een glazen bovenblad, een wit gespoten geperforeerd onderblad en zijwandjes van teakhout. De elegante vorm en de combinatie van materialen zijn typerend voor Salomonson. Salomonson ontwierp ook fauteuils, banken, tafels, bureaus en stoelen. Zijn vergader- en eettafelstoel (de ?AP-9?) op slanke gemoffeld stalen poten met rubberglijders was leverbaar in verschillende varianten en kleuren. Een ander bekend ontwerp is de ronde eettafel (de ?AP-103?), met een verchroomde of gebronsde samengestelde poot en een teakhouten, marmeren, formica of linoleum tafelblad. De tafel was leverbaar in diverse maten en kleuren. Vanaf eind 1959 maakte de jonge interieurontwerper Theo Tempelman ontwerpen voor Polak. Tempelman was aan de Academie in Enschede opgeleid als interieurarchitect en meubelontwerper. Hij zou zeer lang voor Polak blijven werken en veel ontwerpen leveren. In 1960 ontwierpen Salomonson en Tempelman samen een armstoel voor het restaurant van het RAI-congrescentrum. Het werd in productie genomen door Polak als stoel voor restaurant of vergaderzaal. Het elegante stoeltje (de ?AP-22?) had een verchroomd of gemoffeld buisframe met een gestoffeerde zitting en rugleuning (stoffering over in vorm gebogen multiplex). Omstreeks 1961 ontwierpen Salomonson en Tempelman een serie kantoormeubelen voor Polak, bestaande uit vergadertafels, bureaus, stoelen, zitbanken en kasten. De vergader- of eetkamerstoel van Salomonson (de ?AP-11?) was leverbaar op verschillende onderstellen (ronde of vierkante poten, draaibaar, met zwenkwielen). Tempelman maakte een bijpassende TV-tafel. Ook ontwierp hij elegante fauteuils, zitbanken met losse kussens en flexibel indeelbare bergmeubelen uitgevoerd in teakhout en glas in een licht metalen frame. In 1967 ontwierp Tempelman zijn bekende ?Studion? stoel. Deze koppelbare en stapelbare kuipstoel uit kunststof en staal (verchroomd, verzinkt, gebronsd of in kleur gespoten) was ??n van de meest succesvolle ontwerpen van de firma Polak. De kuip was ook los toepasbaar, bijvoorbeeld op sporttribunes en in collegezalen. In 1986 schreef Salomonson: ?Meubelen ontwerpen is iets tussen uitvinden en beeldhouwen. Steeds heb ik het weer geprobeerd maar tenslotte opgegeven. Je zou niets anders moeten doen, in een werkplaats met veel hulp en technische informatie. Het architectenmeubel was nodig tot zo ongeveer 1925, nu is het iets anders geworden, iets uit de kleerkast zegt Aldo van Eyck?.

  Literatuur